Nazwa kołocz śląski/kołacz śląski jest zwyczajową, gwarową nazwą używaną na Śląsku Opolskim oraz Górnym Śląsku i odnoszącą się do popularnego na tych terenach wypieku cukierniczego. W celu ochrony kołocza jako produktu regionalnego z inicjatywy producentów z województwa opolskiego w grudniu 2007 r. zawiązano Konsorcjum Producentów „Kołocza Śląskiego", w skład którego weszli producenci (piekarze i cukiernicy) z województwa opolskiego i śląskiego. Konsorcjum złożyło wniosek do Komisji Europejskiej o rejestrację wypieku jako Chronionego Oznaczenia Geograficznego (CHOG).

Kołocz śląski/kołacz śląski wywodzi się z tradycji wypieku i spożywania obrzędowego ciasta weselnego, które wypiekano już od X stulecia. Jako kosztowne ciasto weselne kołocz miał zagwarantować nowej rodzinie dostatek. Z upływem czasu wypiek stał się wypiekiem dostępnym na co dzień. Jego znaczenie i rola ciasta obrzędowego nadal są bardzo istotne w śląskiej tradycji. Do tej pory popularne jest „chodzenie z kołaczem" - zwyczaj obdarowywania ciastem zaproszonych na wesele gości. Pierwsze dokumenty potwierdzające wypiek kołacza na terenie Śląska pochodzą co najmniej z początków XVIII wieku, zaś pierwsze legendy na temat kołocza śląskiego znajdują się w materiałach drukowanych z lat trzydziestych XX wieku.

Kołocz śląski/ kołacz śląski wypiekany jest w czterech odmianach utrwalonych przez lata tradycji: bez nadzienia, z nadzieniem serowym, makowym lub jabłkowym. Cechą charakterystyczną ciasta o wysokości ok. 3,5 cm jest prostokątny kształt i posypka. Posypka dzięki zastosowaniu dużej ilości masła charakteryzuje się maślanym zapachem, ma gęstszą konsystencję i jest grubsza w porównaniu do posypek stosowanych w innych rejonach kraju. Kolejną specyficzną cechą, odróżniającą kołocz śląski od innych podobnych wyrobów jest jego kształt, kołacze występujące w innych rejonach Polski są okrągłe. Dawnej pieczony był głównie przez gospodynie domowe, a obecnie jest produkowany w cukierniach i piekarniach. Lokalne festyny i imprezy nie mogą odbyć się bez tego smacznego wypieku.

Kołacz śląski wypiekany jest na terenie województwa opolskiego oraz w województwie śląskim w powiatach: będzińskim, bielskim, cieszyńskim, gliwickim, bieruńsko-lędzińskim, lublinieckim, mikołowskim, pszczyńskim, raciborskim, rybnickim, tarnogórskim, wodzisławskim oraz w miastach: Bytomiu, Chorzowie, Jastrzębiu-Zdroju, Katowicach, Mysłowicach, Piekarach Śląskich, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach, Tychach, Zabrzu, Żorach, Bielsku-Białej, Gliwicach i Rybniku. Taki obszar geograficzny wytwarzania - został określony we wniosku o rejestrację kołocza śląskiego/kołacza śląskiego, jako Chronionego Oznaczenia Geograficznego.

Produkty zarejestrowane to takie, które wpisane są przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności.

Zgodnie z przepisami zarejestrowane nazwy, w przypadku Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych oraz Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności zarejestrowanych z zastrzeżeniem nazwy, są chronione przed:

• wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych zarejestrowanej nazwy dla produktów nie objętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy narusza prestiż chronionej nazwy;
• każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona lub towarzyszy jej wyrażenie: „w stylu", „rodzaju", „przy użyciu metody", „tak jak produkowane w", „imitacja" lub „podobne";
• wszelkimi innymi fałszywymi lub mylącymi danymi odnoszącymi się do miejsca pochodzenia, właściwości lub podstawowych cech produktu na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu lub na opakowaniu produktu w pojemniku, mogącym stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia;
• wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić w błąd zainteresowanych co do prawdziwego pochodzenia produktu.