W pierwszej części obrad Sejmiku Województwa śląskiego radni przyjęli dwie uchwały. Pierwszą ogłosili rok 2018 Rokiem 100-lecia Związku Harcerstwa Polskiego, w którym obecnie zrzeszonych jest ok. 13 tys. dzieci i młodzieży. Ów jubileusz zbiega się w czasie z przyszłorocznymi obchodami także stuletniej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. W efekcie w najbliższych 12 miesiącach realizowany ma być duży projekt informacyjno-edukacyjny „Związek Harcerstwa Polskiego rówieśnikiem Niepodległej”.

Z kolei drugą uchwałą radni Sejmiku Województwa Śląskiego rok 2018 ustanowili – jako pierwszy samorząd wojewódzki w Polsce – Rokiem Profilaktyki Raka Piersi. Jej inicjatorka Marta Salwierak argumentowała, że kładzie głównie nacisk na badania profilaktyczne, z którymi w Polsce ciągle nie jest tak jak powinno. Dość powiedzieć, że aż 1,5 mln kobiet po 50. roku życia z tego typu badań w ogóle nie korzysta. Nie jest zaś tajemnicą, podobnie jak w przypadku innych chorób nowotworowych, że podstawową bronią pacjenta ciągle pozostaje jak najszybsze wykrycie choroby jeszcze w początkowych fazach.

Podczas sesji radni przyjęli „Program ochrony powietrza dla województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji oraz pułapu stężenia ekspozycji”. Zgodnie z prawem ochrony środowiska w przypadku stref, dla których programy ochrony powietrza zostały ustalone, a standardy jakości powietrza są przekraczane, zarząd województwa jest zobowiązany opracować projekt aktualizacji programu w terminie 3 lat od wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza. Dokument ma określać działania ochronne dla wrażliwych grup ludności, szczególnie osób starszych. Badania przeprowadzone w 2015 roku przez Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska wykazały przekroczenia pyłu zawieszonego PM 10 i PM 2,5, benzo)a)pirenu, tlenków azotu oraz ozonu.

„Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem powoduje problemy zdrowotne. To natomiast rodzi określone koszty, np. potrzebnych konsultacji lekarskich, zakupu leków, ewentualnej hospitalizacji, jak również koszty nieobecności w pracy czy w szkole. Koszty te określa się mianem pośrednich lub kosztów zewnętrznych złej jakości powietrza. Oszacowane koszty zewnętrzne skutków narażenia na występowanie podwyższonych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu w skali województwa śląskiego opiewają na kwotę 6 mld zł rocznie. Natomiast koszt inwestycji redukcji emisji powierzchniowej, wyznaczony na podstawie koniecznej redukcji substancji w aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa śląskiego, oszacowany został na łączną kwotę ok. 8,3 mld zł wydatkowaną podczas całego okresu realizacji Programu” – czytamy w opracowaniu.

W program została wpisana realizacja uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, zwaną popularnie uchwałą antysmogową. Jej realizacja „pozwoli w znaczący sposób zredukować wielkość ładunku emitowanych do powietrza substancji, a w konsekwencji w znaczący sposób poprawić jakość powietrza w województwie śląskim” – czytamy w programie.

Przypominamy, uchwała antysmogowa obowiązuje od 1 września 2017 r. na terenie całego województwa śląskiego. Zgodnie z nią od tego też czasu nie można stosować węgla brunatnego, mułów i fotokoncentratów oraz biomasy stałej o wilgotności powyżej 20 proc. Uchwała obowiązuje także wszystkich tych, którzy po 1 września planują instalację urządzeń grzewczych. Wedle przyjętych zapisów w takim przypadku muszą być to kotły minimum klasy 5. Założono trzy daty graniczne wymiany starych kotłów w zależności od długości lat użytkowania. W celu wykonania zapisów uchwały, zwłaszcza dotyczących wymiany instalacji grzewczych, niezbędne jest zapewnienie dofinansowania działań w tym zakresie, zarówno na poziomie kraju, jak i regionu.

Jedną z możliwości dofinansowania działań związanych z ograniczeniem niskiej emisji w województwie śląskim jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (RPO WSL). W ramach RPO WSL wsparcie przewidziano w osi priorytetowej IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. Jest ono przeznaczone na realizację projektów dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Na budowę i przebudowę infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych przeznaczono prawie 68 mln euro. Planuje się skierowanie wsparcia na realizację projektów inwestycyjnych dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Wsparcie przewiduje w szczególności budowę i przebudowę infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, takich jak: biomasa, słońce, woda, geotermia, wiatr, w tym instalacji kogeneracyjnych. Uchwała antysmogowa precyzuje również funkcję kontrolną. Ta spoczywa na barkach marszałka województwa, starosty oraz wójta, burmistrza lub prezydenta. Ci wyznaczają odpowiednich pracowników do przeprowadzania kontroli.

Z porządku obrad wycofano uchwałę w sprawie przyjęcia budżetu województwa na rok 2018 oraz Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2018-2030. W piątek 15 grudnia wpłynęła negatywna opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej dotycząca głównie WPF. „Musimy się z nią dokładnie zapoznać i odpowiedzieć na uwagi” – powiedział marszałek Wojciech Saługa. Zapewnił, że projekt budżetu powinien trafić pod styczniowe obrady Sejmiku.

WPF jest instrumentem wieloletniego planowania finansowego w jednostkach samorządu terytorialnego. Dokument obejmuje prognozę m.in. dochodów oraz wydatków bieżących, dochodów i wydatków majątkowych, wynik budżetu wraz ze wskazaniem przeznaczenia nadwyżki albo sposobu sfinansowania deficytu oraz przychody i rozchody budżetu, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia.