"Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2020"

WSTĘP

"Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2020", obowiązująca od chwili przyjęcia jej treści przez Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą z dnia 4 lipca 2005 r., to jeden z najważniejszych dokumentów przygotowanych przez samorząd województwa. Samorząd pełni rolę gospodarza województwa i poprzez swoje organy podejmuje działania na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkańców regionu, stałego podnoszenia jakości życia i utrzymania regionu na ścieżce trwałego i zrównoważonego rozwoju. Niniejsza strategia jest zapisem świadomych wyborów społeczności regionu i obrazuje długofalową koncepcję rozwoju, zorientowaną na rozwiązywanie kluczowych problemów i wykorzystywanie pojawiających się szans, zatem jej powstanie nie jest jedynie przejawem realizacji obligatoryjnych zadań samorządu województwa określonych ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Opracowanie strategii to efekt wysiłków i konsensusu przedstawicieli różnych środowisk, to dowód silnego poczucia odpowiedzialności i dbałości wspólnoty samorządowej o przyszłość regionu.

Niniejszy dokument jest niezbędny dla województwa, aby region mógł wprowadzić pożądane zmiany i sprostać wyzwaniom, w obliczu których stoi jego gospodarka, społeczeństwo i przestrzeń. Strategia pozwoli maksymalizować absorpcję i efekty alokacji funduszy europejskich i krajowych środków finansowych.
Mija pięć lat od uchwalenia "Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2015". W tym czasie zarówno w naszym regionie, jak i w całym kraju zaszły istotne przeobrażenia. Polska wstąpiła do Unii Europejskiej, zmieniły się uwarunkowania gospodarcze i społeczne, zmieniły się warunki prowadzenia polityki regionalnej. Region stoi przed nowymi wyzwaniami oraz koniecznością intensyfikacji współpracy, jak i konkurowania, już nie tylko w przestrzeni krajowej, ale także europejskiej.

Pomimo krótkiego okresu funkcjonowania Strategii pojawiło się także szereg innych przesłanek przemawiających za koniecznością jej aktualizacji. Przede wszystkim w zbliżającym się okresie programowania 2007-2013 planowane jest zastąpienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego szesnastoma Regionalnymi Progami Operacyjnymi zarządzanymi samodzielnie na poziomie województwa. Bogatsi o wnioski płynące z oceny realizacji obowiązującej Strategii oraz doświadczenia zdobyte w zakresie korzystania z funduszy przedakcesyjnych i funduszy strukturalnych, możemy zweryfikować sposób prowadzenia długofalowej polityki rozwoju województwa, przy uwzględnieniu rosnącej samodzielności samorządu województwa i zwielokrotnionych środkach na rozwój regionalny w okresie programowania 2007-2013.

Przeprowadzenie procesu aktualizacji konieczne było również ze względu na opracowanie, już po uchwaleniu dotychczas obowiązującej Strategii, kilku ważnych dokumentów na poziomie europejskim i krajowym. Niezbędne było między innymi uwzględnienie postanowień Strategii Lizbońskiej na poziomie regionu. Zasadna była także konieczność zintegrowania polityk sektorowych na poziomie regionalnym.

W przeprowadzonych pracach warsztatowych nad aktualizacją Strategii czyny udział brali partnerzy społeczni. W marcu 2005 roku zorganizowany został cykl spotkań konsultacyjnych w subregionach, na których prezentowano wstępny projekt Strategii. W ten sposób zainicjowano szeroką publiczną debatę - proces kształtowania ostatecznej wersji Strategii, w który zaangażowali się wszyscy zainteresowani przedstawiciele społeczności regionalnej. Tryb prac nad dokumentem miał więc charakter partycypacyjny, co pozwala sądzić, iż ustalenia dokonane w Strategii są powszechnie akceptowane i odzwierciedlają wartości oraz aspiracje regionalnej społeczności, tym samym mają realne szanse na skuteczne wdrożenie.
Aktualizację Strategii poprzedzono sporządzeniem czterech cząstkowych bilansów strategicznych obejmujących mocne i słabe strony województwa śląskiego oraz szanse i zagrożenia zewnętrzne. Z analizy tych czynników oraz szeroko zakrojonych konsultacji społecznych wyłania się obraz województwa borykającego się z problemami, ale o dużym potencjale, który między innymi poprzez skuteczną absorpcję środków unijnych pozwoli rozwinąć nowoczesne technologie, prowadzić inwestycje prorozwojowe, zmodernizować i rozbudować infrastrukturę oraz poprawić stan środowiska oraz estetykę krajobrazu.
Planując przyszłość regionu, należy założyć, iż nasza gospodarka, związana z tradycyjnymi gałęziami przemysłu, nadal odgrywać będzie ważną rolę, pod warunkiem, że uda się przeprowadzić proces urynkowienia produkcji. Jednocześnie coraz większe znaczenie zyskiwać będą nowe gałęzie przemysłu, m.in. branża samochodowa, informatyka, przemysł spożywczy, turystyka i rynek usług.
Autorzy Strategii nie zastrzegają sobie prawa do nieomylności i jedynie słusznych koncepcji, lecz są otwarci na uwagi i opinie czytelników. Formuła tego dokumentu zakłada możliwość wprowadzania modyfikacji oraz jego aktualizacji.

Ten przewodnik po najważniejszych zagadnieniach związanych z rozwojem regionu nie wyklucza odkrywania innych rozwiązań. W ostatnim roku minionego stulecia trudno było przewidzieć wszystkie okoliczności, w jakich rozwijać się będzie nasz kraj i region, dlatego i dzisiaj nadużyciem byłoby sądzić, iż jesteśmy w stanie precyzyjne przewidzieć realia Polski i świata roku 2020. Mimo to wizja przyszłości naszego regionu jest konkretna i wiarygodna. Realne wydaje się zdobycie i utrzymanie przez województwo śląskie pozycji jednego z centrów rozwoju cywilizacyjnego Polski i Europy, przyjaznego dla mieszkańców i gości, odpowiadającego potrzebom i oczekiwaniom inwestorów i przedsiębiorców. Województwo śląskie powinno być postrzegane jako obszar dynamicznej i nowoczesnej gospodarki, zyskującej na znaczeniu nauki, wartościowej kultury oraz rozwijającej się turystyki.

Składając na Państwa ręce "Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000-2020", pragnę podziękować za trud włożony w jej tworzenie przedstawicielom samorządów gmin i powiatów, radnym Sejmiku Województwa Śląskiego, reprezentantom administracji rządowej, przedstawicielom środowisk naukowych i gospodarczych, instytucjom i organizacjom pozarządowym, członkom zespołów pracujących nad aktualizacją Strategii, pracownikom Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz wszystkim uczestnikom konsultacji społecznych Strategii.

Wyrażam przekonanie, że dokument ten, wdrożony w rzeczywistość, spełni swoją rolę i dobrze służyć będzie mieszkańcom regionu.

Michał Czarski
Marszałek Województwa Śląskiego

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice