|
"Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Śląskim na lata 2004-2013 "
2. Cel strategiczny: Rozwój produktu markowego - turystyka
miejska i kulturowa
Turystyka miejska i kulturowa na terenie województwa śląskiego, połączona
ze zwiedzaniem najbliższych okolic miast, obejmuje wycieczki i indywidualne
podróże turystów krajowych oraz zagranicznych, jak również podróże związane
z turystyką sentymentalną.
W skład segmentu dotyczącego turystyki miejskiej i kulturowej wchodzi:
- Zwiedzanie miast tj. obiektów zabytkowych (sakralnych i świeckich), historycznych układów urbanistycznych, zespołów o charakterze rezydencjonalnym, interesujących osiedli robotniczych oraz obiektów architektury militarnej (akcentowanie funkcji edukacyjnej).
- Zwiedzanie obiektów dawnego górnictwa i hutnictwa oraz innych zabytków architektury przemysłowej (akcentowanie funkcji edukacyjnej).
- Zwiedzanie muzeów:
- sztuki i zbiorów artystycznych,
- etnograficznych, skansenów i ośrodków twórczości ludowej,
- specjalistycznych,
- archeologicznych,
- rezerwatów archeologicznych w obrębie intensywnej zabudowy miejskiej.
- Uczestniczenie w imprezach kulturalnych, rozrywkowych i sportowych.
- Zwiedzanie miejscowości związanych z kultem maryjnym i sanktuariami religijnymi.
2.1. Cel: Zwiększenie dostępności obiektów archeologicznych dla
celów turystycznych
Na terenie województwa śląskiego rozpoznanych jest kilka tysięcy stanowisk
archeologicznych. Wśród nich najliczniej występują grodziska (pozostałość
obronnych osad) oraz cmentarzyska.
Przykładem bardzo dobrze zagospodarowanego i przystosowanego do ruchu
turystycznego obiektu archeologicznego jest cmentarzysko kultury łużyckiej
w Częstochowie-Rakowie oraz Rezerwat Archeologiczny z ruinami zamku biskupów
krakowskich w Sławkowie. Jednak zagospodarowanie i udostępnienie dla zwiedzających
innych obiektów jest słabe oraz o większości z nich brak jest informacji.
W krajobrazie ekstensywnej zabudowy podmiejskiej znajdują się m.in. średniowieczne
gródki stożkowe (Tarnowskie Góry - Tarnowice Stare, Zabrze-Mikulczyce,
Sosnowiec-Zagórze) oraz średniowieczne cmentarzyska kurhanowe (Racibórz-Obora).
Do znajdujących się w krajobrazie wiejsko-rolniczym obiektów pokopalnianych
ze średniowieczną produkcją żelaza (np. Woźniki) w większości nie ma dobrego
dojazdu ani też dobrego oznakowania. Zainteresowanie zwiedzających obiektami
archeologicznymi, ze względu na ich słabe zagospodarowanie i udostępnienie,
jest małe.
Obszary występowania i predestynowane:
Najbardziej znane obiekty archeologiczne posiadające antropogeniczną
formę krajobrazową (grodziska i kurhany) występują na:
- Obszarze północnym: m.in. Częstochowa-Raków, gmina Koziegłowy.
- Obszarze środkowym: m.in. gmina Woźniki, Będzin (Góra Zamkowa, Grodziec - św. Dorotka), Ruda Śląska - Kochłowice, gmina Toszek (Pniów), gmina Rudziniec (Widów), Sosnowiec-Zagórze, Zabrze-Mikulczyce, gmina Kroczyce (Kostkowice), gmina Łazy, Tarnowskie Góry - Tarnowice Stare, gmina Zbrosławice, Mikołów.
- Obszarze zachodnim: m.in. gmina Rudnik (Łubowice), Racibórz-Obora, gmina Lubomia, gmina Gorzyce (Gorzyczki).
- Obszarze południowym: m.in. Bielsko-Biała, gmina Skoczów (Międzyświeć), Cieszyn (Góra Zamkowa), Żywiec (Góra Grójecka).
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka archeologiczna |
|
|
|
|
Rysunek 14. Lokalizacja najbardziej znanych obiektów archeologicznych.
Prognozy i trendy w turystyce:
- Wzrost zainteresowania młodzieży szkół średnich i studentów zabytkami archeologicznymi.
- Wzrost zainteresowania i dążeń do zwiedzania obiektów archeologicznych.
- Zainteresowanie społeczności lokalnej zachowaniem tych obiektów.
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Tworzenie ścieżek dydaktycznych i skierowanie oferty do młodzieży szkolnej z województwa śląskiego i ościennych (poznanie historii regionu, w ramach różnych programów nauczania).
- Organizowanie imprez kulturalnych w pobliżu obiektów archeologicznych.
- Łączenie atrakcji archeologicznych z inną ofertą turystyczną oraz podnoszenie atrakcyjności zwiedzania poprzez wykorzystanie profesjonalnych systemów prezentacji w tym audiowizualnej.
- Opracowanie i realizacja programów zwiększających dostępność obiektów archeologicznych.
- Podjecie działań w zakresie popularyzacji informacji o istnieniu obiektów archeologicznych i ich charakterze (m.in. umieszczanie takich obiektów na mapach turystycznych, informacje na drogowskazach).
2.2. Cel: Restauracja, promocja i udostępnienie turystom zabytkowych
układów urbanistycznych oraz obiektów architektury militarnej
Na terenie województwa śląskiego istnieje obecnie 71 miast. Powstały one
w różnych okresach historycznych. W regionie znajduje się 46 miast historycznych,
w tym: 33 posiadające obecnie prawa miejskie, których układy urbanistyczne
wpisane są do rejestru zabytków: Będzin, Bielsko-Biała (Biała, Bielsko),
Bieruń, Bytom, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Gliwice, Kłobuck, Koziegłowy,
Krzepice, Lubliniec, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Pilica, Pszczyna,
Pyskowice, Racibórz, Rybnik, Siewierz, Skoczów, Sławków, Sośnicowice,
Strumień, Tarnowskie Góry, Toszek, Wodzisław Śląski, Woźniki, Żarki, Żory,
Żywiec oraz 8 historycznych miast, które utraciły prawa miejskie, ale
ich układ urbanistyczny wpisany jest do rejestru zabytków: Janów, Mrzygłód,
Mstów, Olsztyn, Przyrów, Włodowice, Złoty Potok, Żarnowiec.
Zachowane do dzisiaj historyczne układy urbanistyczne stanowią jeden z
walorów dziedzictwa kulturowego.
Historyczne miasta województwa śląskiego charakteryzują się obecnością
rynku. Czynnikiem różnicującym ich atrakcyjność turystyczną jest wartość
architektoniczna zachowanej zabudowy.
Odrestaurowane i najbardziej zadbane place rynkowe, stanowiące wizytówkę
miasta posiadają m.in.: Gliwice, Mikołów, Tarnowskie Góry, Pszczyna, Bytom
a z mniejszych - Siewierz, Toszek, Sośnicowice, Wodzisław Śląski i Bieruń.
Atrakcyjne staromiejskie układy urbanistyczne niektórych miast wymagają
rewaloryzacji np. Sławkowa łącznie z ratuszem i karczmą. W rynkach Bytomia,
Tarnowskich Gór, Gliwic i Pszczyny występują dodatkowe atrakcje przyciągające
turystów. Są to: w Bytomiu - gotyckie piwnice Gorywodów, w których obecnie
mieszczą się kawiarnie, w Tarnowskich Górach - Muzeum Miejskie, zlokalizowane
na piętrze zabytkowej kamienicy, w Pszczynie - Muzeum Zamkowe. Perełką
śląskiego gotyku jest kaplica zamkowa w Raciborzu.
Fragmenty średniowiecznych murów obronnych zachowały się w Raciborzu,
Żorach, Bytomiu i Gliwicach. Można je również odnaleźć w Krzepicach. Staromiejskie
place rynkowe mają dobre zaplecze usługowo-handlowe, dojazd do nich jest
przeważnie dobrze oznakowany.
Na terenie województwa śląskiego istnieje około dwustu pięćdziesięciu
osiedli i kolonii robotniczych, pochodzących z XIX i XX wieku, z których
czterdzieści wpisanych jest do rejestru zabytków, a osiemnaście objęto
ochroną prawną.
Wyróżnikiem krajobrazu kulturowego województwa jest szczególne nasycenie
budowlami militarnymi. Pierwszą grupę tych zabytków, najbardziej znaną,
tworzy linia zamków o średniowiecznym rodowodzie, rozmieszczonych na Wyżynie
Krakowsko-Częstochowskiej, nazywana Szlakiem Orlich Gniazd. Jurajskie
warownie średniowieczne i nowożytne bastionowe wpisują się w wyjątkowy
krajobraz jurajski o urozmaiconej rzeźbie terenu, stanowiący mozaikę kompleksów
rolno-leśnych, z niewielkimi miastami i wsiami o charakterystycznym budownictwie
wykorzystującym lokalny surowiec, jakim jest kamień wapienny.
Ważną grupę zabytków architektury militarnej stanowią współczesne fortyfikacje
Obszaru Warownego Śląsk z lat 1933-1939. Przebiegały one szerokim półkolem
wokół Chorzowa, Katowic oraz Mikołowa. Generalnie fortyfikacje polskiego
Obszaru Warownego Śląsk ciągnęły się od Przeczyc do rzeki Gostynki. W
1939 roku wzniesiono fortyfikacje w miejscowościach: Lubliniec, Częstochowa,
Tarnowskie Góry, Bielsko-Biała, Pogórze, Pszczyna, Rybnik, Żory oraz fortyfikacje
karpackie w Węgierskiej Górce, Krzyżowej i Przyborowie.
Obszary występowania i predestynowane:
Zabytkowe układy urbanistyczne stanowiące już aktualnie atrakcje turystyczne
jak i te wymagające restauracji występują w:
- - obszarze północnym: 6 miast o średniowiecznej lokacji, są to: Częstochowa, Koniecpol, Kłobuck, Krzepice, Koziegłowy, Żarki,
- - obszarze środkowym: w tej części województwa śląskiego 20 miast posiada zabytkowe układy urbanistyczne tj. Lubliniec, Woźniki, Włodowice, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny, Będzin, Czeladź, Siewierz, Sławków, Pyskowice, Sośnicowice, Toszek, Mikołów, Bieruń, Pszczyna, Bytom, Gliwice, Tarnowskie Góry, Mysłowice,
- - obszarze zachodnim: Racibórz, Wodzisław Śląski, Rybnik, Żory, Krzanowice,
- - obszarze południowym: Cieszyn, Skoczów, Strumień, Bielsko-Biała, Żywiec.
Ponadto można wskazać miejsca występowania zabytkowych osiedli i kolonii robotniczych stanowiących atrakcje turystyczne, poszerzające i wzbogacające nowe produkty. Są to w:
- obszarze środkowym: Katowice, Ruda Śląska, Chorzów, Czeladź, Bytom, Gliwice, Mysłowice, Siemianowice Śl., Świętochłowice, Zabrze, Sosnowiec, powiat gliwicki - gmina Knurów,
- obszarze zachodnim: powiat rybnicki - Rybnik, gmina Czerwionka-Leszczyny; powiat. wodzisławski - gmina Radlin, gmina Pszów.
Jurajskie warownie średniowieczne i nowożytne bastionowe skupiają się na obszarze pomiędzy dolinami Wisły od południa, Przemszy i Warty od zachodu i północy, Dłubni oraz linią Żarnowiec - Lelów - Mstów od wschodu (w gminach powiatu częstochowskiego, myszkowskiego oraz zawierciańskiego, a część obiektów znajduje się na terenie województwa małopolskiego). Natomiast fortyfikacje polskiego Obszaru Warownego Śląsk ciągnęły się od Przeczyc do rzeki Gostynki.
Rysunek 15. Wybrane miasta, w których występują zabytkowe układy urbanistyczne.
Rysunek 16. Obszary występowania najciekawszych zabytkowych osiedli i
kolonii robotniczych.
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka kulturowa - zwiedzanie zabytkowych układów architektonicznych oraz osiedli i kolonii robotniczych a także obiektów architektury militarnej |
|
|
|
|
Prognozy i trendy w turystyce:
- Mieszkańcy regionu i województw sąsiednich coraz częściej odwiedzać będą zadbane i odrestaurowane rynki miast, m.in. w celach handlowych.
- Zwiększenie liczby imprez kulturalnych i rozrywkowych organizowanych przez ośrodki kultury w miastach.
- Wzrost liczby turystów krajowych i zagranicznych przejeżdżających tranzytem przez miasta oraz turystów biznesowych.
- Wzrost zainteresowania uczniów szkół podstawowych i średnich poznawaniem regionu.
- Wzrost liczby turystów przybywających z zagranicy w grupach lub indywidualnie, w ramach tzw. turystyki "do korzeni" -sentymentalnej.
- Władze miejskie coraz częściej będą starały się o środki z UE przeznaczone na odnowę zespołów architektonicznych.
- Wzrost liczby turystów indywidualnych zainteresowanych zabytkami architektury (urbaniści, architekci, historycy sztuki).
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Rewitalizacja centrów i dzielnic miejscowości oraz obiektów o znaczeniu historycznym i kulturowym, w tym obiektów architektury militarnej.
- Opracowanie programów zwiedzania w taki sposób, by rozpoczynały się od zwiedzania historycznych centrów miast lub rynków (jeśli to jest możliwe).
- Objęcie działaniami promocyjnymi różnego rodzaju imprez kulturalnych organizowanych w miastach.
- Przygotowanie zintegrowanej informacji promocyjnej o wydarzeniach kulturalnych i imprezach rozrywkowych w miastach, w tym opracowanie i wydanie folderów promocyjnych np. z dokładnym opisem zabudowy poszczególnych pierzei wokół placów rynkowych, z zaznaczeniem kierunku zwiedzania.
- Zapewnienie przez władze samorządowe poczucia bezpieczeństwa zwiedzającym miasta.
- Oznakowanie tablicami informacyjnymi dróg dojazdowych i dobre oświetlenie obiektów zabytkowych.
- Promowanie miasta poprzez organizowanie różnego rodzaju targów połączonych z imprezami kulturalnymi oraz wycieczkami po mieście i okolicy.
- Rozbudowanie programu ofertowego festiwali muzycznych, spektakli teatralnych poprzez fakultatywne połączenie ich z aukcjami dzieł sztuki, staroci, itp.
- Uatrakcyjnienie zwiedzania miast przez zorganizowanie nietypowego transportu (np. riksze).
- Aktywizacja życia kulturalnego w zabytkowych miastach i dzielnicach.
- Wsparcie przez władze samorządowe, tworzenia i prowadzenia małej gastronomii oraz rodzinnych hotelików.
- Stworzenie warunków do tworzenia w centrach miast dobrych restauracji, kawiarń, hoteli, centrów informacji turystycznej, sklepów z pamiątkami, galerii, warsztatów rzemieślniczych.
2.3. Cel: Rozwój turystyki przemysłowej (industrialnej)
Obiekty poprzemysłowe występujące na terenie województwa reprezentują
szereg dziedzin gospodarki. Ich największa koncentracja występuje na terenie
Aglomeracji Górnośląskiej i powiatów rybnickiego i wodzisławskiego. Zwykle
są zlokalizowane w miastach lub w ich pobliżu, co zwiększa ich dostępność.
Większość z tych obiektów wymaga jednak odpowiedniej adaptacji dla celów
turystyki.
Do rejestru zabytków jest wpisanych ponad 70 zabytków techniki, zaś liczbę
tych, które nie są w nim ujęte, szacuje się na 186 (w 96 miejscowościach
znajdują się obiekty techniki, które wymagają przeprowadzenia analizy).
Wśród obiektów wpisanych do rejestru zabytków znajdują się: zabytki przemysłu
górniczego, przemysłu hutniczego, budownictwa kolejowego, budowy dróg,
łączności, przemysłu mięsnego, przemysłu papierniczego, przemysłu piwowarskiego,
przemysłu poligraficznego, przemysłu spirytusowego, przemysłu włókienniczego
oraz przemysłu zbożowo-młynarskiego.
Obszary występowania i predestynowane:
Zabytkowe obiekty techniki występują na obszarze całego województwa.
Obszary najbardziej atrakcyjne i o największej wartości zabytkowej koncentrują
się na terenie miast obszaru środkowego i zachodniego województwa.
Obiekty rekomendowane do weryfikacji terenowej na Szlak Zabytków Techniki:
1. Bielsko-Biała Muzeum Przemysłu i Techniki Włókienniczej
2. Bielsko- Biała Dworzec kolejowy
3. Bytom Warsztaty naprawcze kolei wąskotorowej, kolejka wąskotorowa
4. Bytom Działająca linia tramwajowa nr "38"
5. Bytom Przepompownia ścieków
6. Bytom Elektrociepłownia "Szombierki"
7. Bytom Kopalnia "Szombierki"
8. Bytom Kopalnia "Rozbark"
9. Czeladź Zespół Kopalni "Saturn"
10. Częstochowa Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego
11. Częstochowa Sztolnia w parku Staszica
12. Częstochowa Muzeum Historii Kolei
13. Dąbrowa Górnicza Muzeum Miejskie "Sztygarka"
14. Gliwice Huta Gliwicka (GZUT) - Muzeum Odlewnictwa Artystycznego
15. Gliwice Radiostacja Gliwicka
16. Gliwice Muzeum Techniki Sanitarnej
17. Karchowice (gm. Zbrosławice) Zakład Produkcji Wody "Zawada"
18. Katowice Stary dworzec PKP (nie odrestaurowany)
19. Katowice Szyb "Pułaski" kopalni "Wieczorek"
20. Katowice Szyb "Wilson"
21. Katowice Osiedle Nikiszowiec
22. Katowice Osiedle Giszowiec
23. Katowice Zabudowania po kopalni "Katowice"
24. Katowice Zabytkowy Kompleks Obiektów w "Hucie Metali Nieżelaznych"
w Szopienicach
25. Łaziska Górne Muzeum Energetyki przy Elektrowni Łaziska
26. Pszczyna Muzeum Prasy Śląskiej
27. Pyskowice Skansen Taboru Kolejowego i hala wachlarzowa
28. Radzionków Muzeum Chleba
29. Ruda Śląska Chebzie Dworzec PKP
30. Ruda Śląska Osiedle "Ficinus"
31. Ruda Śląska Szyb "Mikołaj"
32. Ruda Śląska Drukarnia w Miejskim Centrum Kultury
33. Rudy (gm. Kuźnia Raciborska) Skansen Kolei Wąskotorowej
34. Rybnik Zabytkowa Kopalnia "Ignacy"
35. Sosnowiec Sosnowiecka Przędzalnia Czesankowa "Politex",
(Dietel)
36. Sosnowiec Dworzec Główny PKP
37. Sosnowiec Dworzec PKP w Maczkach
38. Sosnowiec Budynek dawnej elektrowni przy byłej KWK Sosnowiec
39. Świerklaniec Śluza Kozłowa Góra
40. Tarnowskie Góry "Sztolnia Czarnego Pstrąga"
41. Tarnowskie Góry Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych
42. Tychy Browar Książęcy
43. Ustroń Muzeum Kuźnictwa i Hutnictwa, huta "Klemens"
44. Wodzisław Śląski Górnicze Wyrobisko Ćwiczebne
45. Zabrze Muzeum Górnictwa Węglowego
46. Zabrze Skansen Górnictwa Podziemnego "Guido"
47. Zabrze Skansen Górniczy "Królowa Luiza"
48. Żywiec Browar Żywiecki
49. Żywiec Zakłady papiernicze "Solali"
Rysunek 17. Występowanie zabytków techniki w wybranych miejscowościach w województwie śląskim.
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka przemysłowa (industrialna) |
|
|
|
|
Prognozy i trendy w turystyce:
- Wzrost liczby grup wycieczkowych (młodzieży szkolnej, studentów szkół wyższych) zainteresowanych zabytkami techniki.
- Wzrost liczby turystów zainteresowanych turystyką przemysłową.
- Wzrost zainteresowania turystyką przemysłową, turystów z krajów Europy Zachodniej zwłaszcza z Niemiec, Anglii, Belgii oraz krajów skandynawskich.
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Opracowanie oferty zwiedzania i prezentacji zabytków techniki, skierowanej do organizatorów turystyki.
- Lepsze oznakowanie, oświetlenie i wyeksponowanie zabytkowych obiektów i urządzeń.
- Szersze promowanie zabytków techniki w środkach masowego przekazu, a także w przewodnikach turystycznych i opracowaniach specjalistycznych.
- Włączenie do programów wycieczek szkolnych zwiedzania różnych zabytków techniki.
- Podjęcie działań uświadamiających społecznościom lokalnym, że obiekty i urządzenia techniki stanowią potencjał, który po odpowiedniej analizie i selekcji powinien stanowić podstawę kreowania nowych funkcji (np. turystycznych) gmin, miast lub ich części, szczególnie wtedy, gdy w ich otoczeniu zlokalizowane są zabytkowe osiedla i kolonie robotnicze.
- Promowanie działań zmierzających do zachowania, upowszechniania i turystycznego wykorzystania zabytków techniki.
- Opracowanie i wyznaczenie szlaków kulturowych, w tym szlaków miejskich oraz stworzenie, systemu informacji oraz atrakcji i udostępniania obiektów turystom.
- Przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji obszarów pogórniczych i poprzemysłowych oraz opracowanie projektów technicznych i studiów wykonalności dla wytypowanych obiektów i obszarów.
- Utworzenie na przykopalnianych terenach zielonych parków rekreacyjnych (wykorzystanie ciepła nieczynnych wyrobisk do ogrzewania np. miniogrodów botanicznych).
- Podjęcie działań rzecz ochrony i zabezpieczenia miejsc o znaczeniu kulturowym, w tym krajobrazów pogórniczych i postindustrialnych (np. hałd, sztolni, szybów i wyrobisk pogórniczych).
- Wsparcie i promocja podziemnych tras turystycznych jako specyfiki śląskiej turystyki industrialnej.
- Wytypowanie obiektów, zlikwidowanych kopalń lub ich elementów technicznych, z przeznaczeniem do odpowiedniego zagospodarowania turystycznego.
- Zagospodarowanie turystyczne, ze szczególnym uwzględnieniem bazy gastronomicznej w starych budynkach nadszybia (kawiarnie, restauracje, puby).
- Przeznaczenie rozległych terenów kopalnianych i poprzemysłowych oraz nie zagospodarowanych obszarów na cele rekreacyjne.
- Przygotowanie założeń i opracowanie szlaków turystyki przemysłowej.
- Adaptacja zabytków i obiektów poprzemysłowych np. na galerie, domy kultury, pracownie artystyczne.
2.4. Cel: Poszerzenie oferty kulturalnej, rozrywkowej i widowiskowo-sportowej
Na obszarze województwa śląskiego zlokalizowane są liczne obiekty zabytkowe
świadczące o bogactwie kulturowym tego obszaru. Potencjał intelektualny
regionu kształtowany jest również przez sieć instytucji kultury, które
są jednak nierównomiernie rozmieszczone na obszarze województwa.
W województwie śląskim działa 15 teatrów, opera, 4 filharmonie i orkiestry
symfoniczne, dwa przedsiębiorstwa estradowe i znany Zespół Pieśni i Tańca
"Śląsk".
Spośród 43 muzeów województwa, 18 można zaliczyć do muzeów sztuki i zbiorów
artystycznych. Aktualnie na terenie województwa śląskiego działa 85 galerii,
w tym: najwięcej w Katowicach, w Gliwicach, Częstochowie oraz w Bielsku-Białej.
Galerie te organizują wystawy i ekspozycje malarstwa, rzeźby, grafiki,
rysunku, tkanin i staroci.
W województwie czynne są 62 kina posiadające 27 009 miejsc. W regionie
organizowanych jest rokrocznie ponad 50 imprez kulturalnych o znaczeniu
ogólnokrajowym i ponad 50 imprez sportowych również o randze krajowej.
Z ważniejszych imprez sportowych i rekreacyjnych należy wymienić m.in.:
Ogólnopolski Zlot Pojazdów Militarnych "Akcja Rudy" w Bielsku-Białej,
Międzynarodowy Turniej Szermierczy o "Stalową Klingę Hutnika"
w Gliwicach, Ogólnopolskie i Międzynarodowe Zawody Narciarskie w Szczyrku,
Ogólnopolski Bieg Pokoju w Gliwicach.
Do produktów markowych regionu niewątpliwie należy kompleks rekreacyjno
-rozrywkowy Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku (WPKiW) oraz hala widowiskowo-sportowa
Spodek. WPKiW zajmuje powierzchnię 600 ha, a drogi w jego obrębie tworzą
ciąg rowerowo-spacerowy o długości 80 km, na terenie Parku zlokalizowane
są liczne atrakcje jak np. Wesołe miasteczko, Planetarium, Ogród Zoologiczny,
Skansen oraz Stadion Śląski i inne. Natomiast hala widowiskowo-sportowa
Spodek jest miejscem organizacji licznych imprez sportowych i rozrywkowych,
w tym także o znaczeniu międzynarodowym.
Na obszarze województwa śląskiego zlokalizowane są liczne obiekty zabytkowe
na terenie, których organizowane są imprezy o charakterze kulturalnym
lub widowiskowym m.in. zamek w Ogrodzieńcu, Olsztynie, Będzinie, Toszku
, Chudowie czy Pałac w Pszczynie i Świerklańcu.
Obszary występowania i predestynowane:
Najważniejsze obiekty kulturalne w województwie śląskim zlokalizowane
są głównie w dużych miastach Aglomeracji Górnośląskiej oraz innych dużych
miastach regionu. Działalność teatrów zawęża się do kilku miast, są to:
Katowice - Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego, Śląski Teatr Lalki i Aktora,
Ateneum", Teatr "Korez", Teatr "Cogitatur"; Bielsko-Biała
- Teatr Polski, Teatr Lalek "Banialuka" im. J. Zitzmana; Częstochowa
- Teatr im. A.Mickiewicza: Bytom - Opera Śląska, Śląski Teatr Tańca; Gliwice
- Gliwicki Teatr Muzyczny, Ruiny Teatru Miejskiego "Victoria",
Kinoteatr "X"; Chorzów - Teatr Rozrywki; Będzin - Teatr Dzieci
Zagłębia; Sosnowiec - Teatr Zagłębia; Tychy - Teatr Mały; Zabrze - Teatr
Nowy, Dom Muzyki i Tańca; Rybnik - Teatr Ziemi Rybnickiej.
Muzea znajdują się w wielu miastach i miejscowościach w tym: 4 w Katowicach,
4 - w Bielsku-Białej, 3 - w Tarnowskich Górach, po dwa w Częstochowie,
Chorzowie, Gliwicach, Pszczynie i Zabrzu, po jednym w Będzinie, Brennej
(Górki Wielkie), Bytomiu, Cieszynie, Dąbrowie Górniczej, Krzepicach, Jaworznie,
Lublińcu, Ogrodzieńcu, Mysłowicach, Rudzie Śląskiej, Rybniku, Radzionkowie,
Sosnowcu, Świętochłowicach, Siemianowicach Śląskich, Skoczowie, Ustroniu,
Wodzisławiu Śląskim, Wiśle i Żorach.
Obiekty o charakterze kulturalnym, rozrywkowym, widowiskowym i widowiskowo-sportowym
rozmieszczone są na obszarze całego regionu i z tego też względu pożądane
jest, by ten produkt rozwijał się na całym obszarze województwa śląskiego,
w szczególności w miastach Aglomeracji Górnośląskiej oraz ośrodkach regionalnych
w Bielsku- Białej, Częstochowie i Rybniku.
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka kulturalna, rozrywkowa i widowiskowo- sportowa |
|
|
|
|
Prognozy i trendy w turystyce:
- Wzrost zainteresowania kulturą wśród młodzieży szkolnej oraz studentów szkół wyższych.
- W wyniku podniesienia poziomu wykształcenia zwiększy się udział w ofercie kulturalnej i rozrywkowej.
- Turystom przyjeżdżającym w interesach organizatorzy będą uatrakcyjniać pobyt poprzez uczestnictwo w imprezach kulturalnych i rozrywkowych.
- Wzrost liczby gości krajowych i zagranicznych przyjeżdżających na imprezy specjalistyczne (targi, wystawy, konferencje itp.), którzy będą chcieli swój wolny czas przeznaczyć na kulturę, rozrywkę, sport.
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Uatrakcyjnienie i poszerzenie wachlarza ofert kulturalnych.
- Modernizacja i budowa obiektów kultury oraz obiektów widowiskowych i widowiskowo-sportowych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, w tym np. muzea, filharmonie, stadiony.
- Uruchomienie, w niektórych atrakcyjnych turystycznie miejscowościach, sezonowych kin letnich pod gołym niebem, w tym kin samochodowych.
- Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców i turystów podczas organizowanych imprez, szczególnie sportowych i muzycznych.
- Zwiększenie środków na aktywizację życia kulturalnego regionu poprzez wypracowanie zintegrowanego modelu sponsoringu, w którym obok władz publicznych funkcjonowaliby przedsiębiorcy.
- Utrzymanie we właściwym stanie unikalnego w skali europejskiej WPKiW w Chorzowie.
- Tworzenie atrakcji turystycznych w oparciu o lokalne zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego np. ogrodów botanicznych, organizowanie imprez widowiskowych czy kulturalnych, w tym w obiektach zamkowych lub ich otoczeniu.
- Tworzenie tzw. sztucznych atrakcji w tym np. parków tematycznych, parków rozrywki, parków rekreacyjnych.
2.5. Cel: Tworzenie warunków i wzrost liczby odwiedzin w ramach
turystyki sentymentalnej
Przedmiotem zainteresowań turystów zagranicznych zwłaszcza niemieckich
odwiedzających krewnych, znajomych, miejsca urodzenia itp. są zabytkowe
układy urbanistyczne, obiekty techniki oraz inne walory kulturowe i przyrodnicze,
a także miejsca związane z biografią słynnych Niemców i spuścizną po wielkich
rodach magnackich (Ballestrem, Giesche, Hohenlohe, Pless, Henckel, von
Donnersmarck, Thiele-Winkler).
Szczególnymi miejscami odwiedzin są m.in.: Centralny Cmentarz Żołnierzy
Niemieckich w Siemianowicach Śląskich, budynki domu Matki Ewy von Thiele-Winkler
w Bytomiu-Miechowicach oraz zespół nowoczesnych budynków Zakładu Opiekuńczego
Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, ponadto miejsce narodzin niemieckiego
poety Josepha von Eichendorffa w Łubowicach oraz jego pomniki w Raciborzu,
Rudach i Pogrzebieniu. Największą wartość architektoniczną mają zespoły
pałacowo-parkowe związane z wielkimi niemieckimi rodami, m.in. w Pławniowicach,
Kochcicach, Brynku, Świerklańcu i Nakle Śląskim.
Przedmiotem zainteresowania odwiedzających region dawnych mieszkańców
Śląska narodowości żydowskiej lub ich potomków są zachowane pamiątki kultury
żydowskiej, takie jak: miejsca kultu, cmentarze, budynki publiczne, tablice
pamiątkowe. Na terenie województwa śląskiego zachowało się (w różnym stanie):
50 cmentarzy żydowskich, 19 synagog, 4 pomniki pamięci, 2 domy pogrzebowe,
1 dom kahalny i budynek Żydowskiej Kasy Pomocy. Czynne synagogi znajdują
się w Bytomiu, Katowicach i Bielsku-Białej.
Obszary występowania i predestynowane:
Miastami o bogatych tradycjach historycznych o dużym znaczeniu dla
turystów niemieckich, przybywających do regionu z powodów sentymentalnych
są m. in.: Katowice, Chorzów, Bytom, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Świętochłowice,
Zabrze, Gliwice, Rybnik, Wodzisław Śląski, Racibórz.
Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej znajdują się m.in.: w Częstochowie
oraz w powiecie częstochowskim - gminie Janów, gminie Koniecpol, gminie
Lelów, gminie Przyrów, gminie Mstów; powiecie kłobuckim - Kłobuck, gminie
Krzepice; powiecie myszkowskim - gminie Koziegłowy, gminie Żarki; powiecie
lublinieckim - Lubliniec, powiecie zawierciańskim- Zawiercie, gminie Szczekociny,
gminie Pilica; powiecie będzińskim - Będzin, Czeladź, Sławków, powiecie
gliwickim - Pyskowice, gminie Toszek; powiecie. tarnogórskim - Tarnowskie
Góry; powiecie bieruńsko-lędzińskim - Bieruń; w powiecie cieszyńskim -
Cieszyn, Ustroń; powiecie żywieckim - Żywiec, gminie Milówka; powiecie
raciborskim - Racibórz oraz w Bielsku-Białej, Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu;
Bytomiu Gliwicach Katowicach, Chorzowie, Pszczynie, Zabrzu.
Rysunek 18. Miejsca występowania atrakcji i walorów związanych z turystyką "do korzeni" Niemców.
Rysunek 19. Miejsca występowania atrakcji i walorów związanych
z turystyką "do korzeni" turystów narodowości żydowskiej.
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka do "korzeni" |
|
|
|
|
Prognozy i trendy w turystyce sentymentalnej:
- Wzrost zainteresowania odwiedzinami miejsc urodzenia obywateli Niemiec pochodzenia polskiego.
- Utrzymanie tradycyjnej turystyki "do korzeni".
- Rosnące zainteresowanie kulturą żydowską.
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Nawiązanie kontaktów z żydowskimi fundacjami, w celu uchronienia przed zniszczeniem i przywrócenia dawnych funkcji nielicznym zachowanym obiektom.
- Zaktywizowanie współpracy z biurami podróży głównie z Niemiec oraz Izraela.
- Zabezpieczenie przed dewastacją i niszczeniem obiektów ważnych dla turystów (pomniki, groby, szkoły, parki, budynki itd.).
2.6. Cel: Poszerzenie oferty turystyki pielgrzymkowej
Na terenie województwa znajduje znaczna liczba sanktuariów, w tym jedno
o zasięgu międzynarodowym (Częstochowa) i jedno o zasięgu krajowym (Piekary
Śląskie) oraz liczne inne miejsca pielgrzymkowe np. Myszków- Mrzygłód,
Kłobuck, Lelów.
Obszary występowania i predestynowane:
Do głównych miejscowości predestynowanych do rozwoju turystyki pielgrzymkowej
ze względu na istniejące już miejsca kultu religijnego zaliczyć należy:
Częstochowę, Piekary Śląskie, Pszów, Turzę Śląską, Rudy, Dąbrowę Górniczą,
Żarki-Leśniów, Świętą Annę koło Przyrowa, Racibórz, Pietrowice Wielkie,
Lubecko, Myszków-Mrzygłód, Rychwałd, Mstów, Katowice-Panewniki, Katowice-Bogucice,
Gliwice, Bielsko-Biała, Skoczów.
Rysunek 20. Główne miejsca pielgrzymkowe.
Segmentacja rynku
|
Typ turystyki
|
Rodzaj aktywności
|
Rodzaj turysty
|
Motywacje
|
Czas pobytu
|
| Turystyka pielgrzymkowa |
|
|
|
|
Prognozy i trendy w turystyce:
- Wzrost liczby młodzieży w pielgrzymkach (np. do Częstochowy, gdzie udział młodzieży wynosi 80-90 %).
- Wzrost liczby turystów zagranicznych biorących udział w pielgrzymkach oraz odwiedzających miejsca kultu religijnego.
Dla osiągnięcia zamierzonego celu niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- Poszerzenie sezonowej bazy kwater prywatnych.
- Wyznaczenie i oznakowanie szlaku pielgrzymkowego.
- Opracowanie szczegółowego kalendarium imprez w formie folderów i kalendarzy oraz rozesłanie ich do parafii i szkół na terenie całego kraju.
- Zwiększenie aktywności miejskich służb porządkowych podczas dużych zgromadzeń.
- Ukierunkowanie działań na promocję miejsc pielgrzymkowych, w tym opracowanie folderów prezentujących mniej znane miejsca pielgrzymek.
- Stworzenie systemu właściwego i charakterystycznego oznakowania na trasach dojazdowych.
- Umieszczenie odpowiednich informacji o miejscach pielgrzymkowych na mapach turystycznych.
- Rozwój infrastruktury gastronomicznej w miejscowościach, w których znajdują się sanktuaria i miejsca pielgrzymkowe.
- Zwiększenie powierzchni parkingowych w pobliżu miejsc pielgrzymkowych.
|
Urząd Marszałkowski Województwa
Śląskiego
ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice |
|