Kwartalnik Fabryka Silesia: Tragedia Górnośląska

Nowy, ósmy numer kwartalnika kulturalnego „Fabryka Silesia” opowiada o wydarzeniach z 1945 roku

Jego autorzy starają się o wpisanie Tragedii Górnośląskiej w refleksję kulturową o Górnym Śląsku. Istotą nowej „Fabryki Silesia” jest przedstawienie wydarzeń z dzisiejszego punktu widzenia.

Numer otwiera artykuł historyka Adama Dziuroka wprowadzający w najważniejsze zagadnienia Tragedii Górnośląskiej i jej konteksty. Nad dzisiejszymi jej znaczeniami zastanawiają się ponadto Ryszard Kaczmarek, Bernard Linek, Piotr Madajczyk, Andrzej Sznajder i Zygmunt Woźniczka. Z kolei Dariusz Węgrzyn pisze o żmudnym procesie liczenia deportowanych, Bogusław Tracz o „piekle kobiet” w 1945 roku, a Grażyna Kuźnik relacjonuje, dlaczego Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR powstało właśnie Radzionkowie.

Nad pamięcią Tragedii Górnośląskiej rozważają Zbigniew Kadłubek (w szkicu „Silesia Niobe”), Henryk Waniek (we „Wspomnieniach z raju”) i Sebastian Rosenbaum, którzy zastanawiają się, jak zapisała się ona w świadomości Górnoślązaków i jak pamięć o niej z trudem przebijała się do narracji historycznej i oficjalnej. Pisarz Jerzy Pluta zapisuje historię swego ojca deportowanego w 1945 roku, a Jan F. Lewandowski rejestruje ślady 1945 roku w małomiasteczkowej pamięci Toszka. Do tego przypomnienie interpelacji poselskiej Tadeusza Kijonki z 1990 roku.

Rozmowa Krzysztofa Karwata z historykiem sztuki Ewą Chojecką otwiera blok tekstów pod hasłem „Gdy Muzy milczą”, w którym chodzi zwłaszcza o zapisy Tragedii Górnośląskiej w literaturze i sztuce, a także w losach artystów. Znajdujemy w nim relacje wspomnieniowe Stefana Stellera, syna grafika Pawła Stellera, pisarza Paula Habraschki, malarza Hilarego Krzysztofiaka, fragmenty powieści Stanisława Mutza, a także przypomnienie głośnej niegdyś rozmowy Adama Krzemińskiego z socjologiem Andrzejem Ziemilskim „Wysiedlałem Horsta Bienka” (z 1988 roku). Wreszcie Piotr Zaczkowski opowiada historię reżysera teatralnego Konrada Swinarskiego i jego rodziny w 1945 roku. Numer zamykają stałe felietony Kadłubka, Karwata i Villqista.

Wydawcą kwartalnika „Fabryka Silesia” jest Regionalny Ośrodek Kultury w Katowicach, a numer wydano dzięki dofinansowaniu Samorządu Województwa Śląskiego. Pismo można kupić w punktach sprzedaży prasy Empiku, Kolportera i Ruchu. Tematyka ósmego numeru kwartalnika związana jest z ogłoszeniem decyzją radnych sejmiku Roku Pamięci Ofiar Tragedii Górnośląskiej.

 


Tragedia Górnośląska – określenie nawiązujące do wydarzeń z 1945 roku i masowych deportacji mieszkańców Górnego Śląska do sowieckich łagrów. W wyniku represji do niewolniczej pracy na terenie ZSRR trafiło, według opinii historyków, kilkadziesiąt tysięcy osób. Większość z nich nigdy nie wróciła do Polski. Do niewolniczej pracy na Wschodzie trafiali też śląscy żołnierze i oficerowie Armii Krajowej. Z powiatów bytomskiego, zabrzańskiego i gliwickiego wywieziono w zasadzie wszystkich zdolnych do pracy mężczyzn. Choć wywózki były straszliwym dramatem dla Górnoślązaków, mieszkańcy innych części Polski właściwie nic o nich nie wiedzą. Upamiętnienie ofiar tragedii i działania zmierzające do zwiększenia świadomości dotyczącej tych wydarzeń mają to zmienić.

 

Linki do stron zewnętrznych
Więcej o kwartalniku „Fabryka Silesia”



 


tagi: