„Ubu król” Krzysztofa Pendereckiego to opera, która po raz pierwszy pojawi się na deskach Opery Śląskiej w niedzielę 3 kwietnia br.

Światowa prapremiera odbyła się 25 lat temu – 6 lipca 1991 roku w Bayerische Staatsoper w Monachium. Jej libretto oparte jest na sztuce francuskiego dramaturga Alfreda Jarry’ego (1873-1907) pt. „Ubu Król, czyli Polacy” z 1888 r. Sztukę pierwszy raz pokazano 10 grudnia 1896 roku w paryskim Théâtre de l’Œuvre i z uwagi na skandal, jaki wówczas wywołała, szybko zdjęto ją z afiszu repertuarowego.

Akcja „Ubu króla” dzieje się w „Polsce, czyli nigdzie”. Ambitna i bezwzględna Ubica nakłania męża do zabicia króla Wacława. Wacław traci życie, Ubu odmóżdża przedstawicieli polskich elit i osobiście przystępuje do zbierania podatków. Tymczasem Bordure (autor zamachu, który jako dłużej nieprzydatny został osadzony w więzieniu) ucieka do Moskwy, gdzie prosi cara o pomoc w odwecie. Rosjanie najeżdżają Polskę, a wygnani z kraju Ubu i Ubica odpływają, pełni nadziei na nowy Ubuland…

Piotr Kamiński w książce „Tysiąc i jedna opera” tak opisuje to dzieło: „Pisząc Króla Ubu, Penderecki wpisał się w figlarny prąd postmodernistyczny muzyki współczesnej, lubujący się w pastiszu i prowokacji. Oświadczył zresztą wprost, że pracując nad swym utworem od początku starał się iść w ślady samego Jarry’ego, drwiąc sobie z autorytetów, wielkich klasyków, lecz również i z siebie samego, z muzyki współczesnej i awangardy, żonglując najróżniejszymi konwencjami, czerpiąc pełnymi garściami z czterech wieków historii opery. Paradoksalnie, w tym doskonale sprzyjającym kontekście, kompozytor nie ucieka od żadnych cytatów, własnoręcznie wymierzając szturchańce – tym lub owym efektem melodycznym, harmonicznym, instrumentalnym czy rytmicznym – swym wielkim antenatom: Händlowi, Mozartowi, Rossiniemu, Verdiemu, Wagnerowi, Offenbachowi, Ryszardowi Straussowi, nie zapominając o Kurcie Weillu, Strawińskim, czy niejakim… Pendereckim”.

Reżyserią i scenografią spektaklu zajął się Waldemar Zawodziński, choreografią – Janina Niesobska (to duet znany z inscenizacji „Don Carlosa”, która w 2011 r. nagrodzona została Złotymi Maskami w kategoriach Przedstawienie oraz Reżyseria; otrzymała też Teatralną Nagrodę Muzyczną im. Jana Kiepury w kategorii Najlepszy spektakl). Kierownictwo muzyczne objął Jurek Dybał, kostiumy zaprojektowała Maria Balcerek.

Autorami libretta „Ubu Króla” są Krzysztof Penderecki i Jerzy Jarocki.