Komisja Europejska z końcem ub. roku uruchomiła nową inicjatywę skierowaną do regionów górniczych będących w okresie transformacji w UE (Coal Regions in Transition).

W grudniu ubiegłego roku zadebiutowała specjalna platforma, której celem jest zbieranie projektów mogących wspomóc transformacje regionów górniczych. W jej ramach pracują dwie grupy robocze. Pierwsza pracuje nad nowymi, m.in. prośrodowiskowymi technologiami, druga z kolei zajmuje się wpływem społeczno-gospodarczym działań restrukturyzacyjnych w górnictwie.

Tym razem spotkanie w ramach CRiT zorganizowano w Muzeum Śląskim w Katowicach. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło m.in. Grzegorza Tobiszowskiego, wiceministra energii; komisarza unijnego ds. unii energetycznej Maroša Šefčoviča; Jerzego Buzka, przewodniczącego komisji przemysłu, badań naukowych i energii oraz Jakuba Chełstowskiego, marszałka województwa śląskiego.

„Idea przyświecająca powołaniu Inicjatywy Komisji Europejskiej – platformy regionów górniczych jest dla nas bardzo cenna i wartościowa. Forum współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy regionami górniczymi, wsparte doradztwem eksperckim to istotny „katalizator”, który przyśpiesza i wzmacnia proces transformacji przemysłowej regionu. Jako region szeroko współpracujący z Ministerstwem Energii chcemy być przede wszystkim skuteczni” – przywitał gości marszałek Jakub Chełstowski.

O najważniejszych wyzwaniach klimatycznych przypomniał Maroš Šefčovič. „Już dzisiaj jesteśmy świadkami coraz częstszych, niepokojących zjawisk klimatycznych. Pamiętamy o tragicznych pożarach w Kalifornii czy w Szwecji. Nie zapominamy o tornadach, które zaczęły też pojawiać się w Europie Środkowej, w tym też w Polsce. Nikt nie ma wątpliwości, że koszty usuwania skutków katastrof klimatycznych są z roku na rok coraz wyższe. Nie możemy dalej czekać. Musimy działać. Możemy zmaksymalizować udział odnawialnych źródeł energii – to będzie podstawa naszego systemu energetycznego. Ponad 80 proc. energii elektrycznej będzie pochodziło ze źródeł odnawialnych do 2050 r.” – przekonywał komisarz unijny ds. unii energetycznej.

Przypomnijmy, że już w lipcu strona polska wybrała 12 z zaproponowanych wstępnie 36 projektów do realizacji w ramach unijnego programu wsparcia dla regionów górniczych będących w transformacji. Projektami miałyby zarządzać zgłaszające je podmioty – to m.in. Spółka Restrukturyzacji Kopalń, Jastrzębska Spółka Węglowa i inne podmioty górnicze, Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna czy samorząd województwa śląskiego. Warto podkreślić, że projekty zgłoszone do realizacji w ramach inicjatywy są kompatybilne z rządowym Programem dla Śląska i wynikają z niego, zaś sam program jest częścią Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

O pieniądzach m.in. na te projekty wspomniał Jerzy Buzek. „W Parlamencie Europejskim udało się przegłosować dodatkowe środki na sprawniejsze przekształcenie regionów węglowych. To nie było łatwe zadanie, ale udało się. Oponenci tych dodatkowych pieniędzy uważali, że będą one wydane na wzmacnianie węgla. Tymczasem zamysł ich wydatkowania jest zupełnie inny. Chodzi o sprawiedliwe odchodzenie od węgla” – zwrócił uwagę eurodeputowany, który też podkreślał wagę walki ze smogiem i ubóstwem energetycznym.

„Nieprzypadkowo w tym tygodniu Ministerstwo Energii przedstawiło główne założenia polskiej polityki energetycznej do 2040 r. Już rozmawiamy na ten temat między resortami. Czeka nas dyskusja w parlamencie. Bardzo ważne będzie dla nas zdanie samych mieszkańców. Dlatego do stycznia 2020 r. będziemy prowadzić konsultacje społeczne. Chcemy rozwijać małe, rozproszone małe elektrownie, chcemy odzyskiwać sieci ciepłownicze oraz promować program gazyfikacji. Teraz już nie planujemy. Wchodzimy w etap realizacji” – najbliższe plany Polski w ramach inicjatywy CRiT przybliżył Grzegorz Tobiszowski.

Wśród planów na przyszłość wiceminister energii przywołał innowacyjny pomysł redukcji metanu w kopalniach, co ma mieć znaczący wpływ na ograniczenia w następnych latach niskiej emisji – jednego z głównych winowajców zanieczyszczenia powietrza. Jak zapewnił Maroš Šefčovič, inicjatywa platformy wsparcia regionów górniczych jak najbardziej będzie kontynuowana w przyszłym roku, w dobie konstruowania kolejnego budżetu unijnego na następne 7 lat.