Uroczystość była częścią obchodów przypadającego 1 marca Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, który od 11 lat jest świętem państwowym.

Data ustanowienia święta przez Sejm nie była przypadkowa. Właśnie 1 marca 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.

W poniedziałkowej uroczystości wzięli udział, m.in. marszałek województwa Jakub Chełstowski, wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, biskup Marek Szkudło oraz dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach. Uroczystość uświetniła kompania honorowa 34. Śląskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej w Bytomiu. W uroczystości wezmą ponadto udział żołnierze 13 Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

- Składamy dziś hołd żołnierzom, dla których walka o wolność i niepodległość nie skończyła się z zakończeniem II Wojny Światowej. Stawili czoła reżimowi komunistycznemu, w którego kajdanach znalazła się powojenna Polska. Od 11 lat, odkąd oficjalnie obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, bohaterowie tamtych lat odzyskują należne im miejsce na kartach historii. Pomnik „Gloria Victis” będzie przypominał, że oddali swoje życie za to, byśmy mogli dziś żyć w wolnej Polsce. Naszym obowiązkiem jest przywoływać pamięć o ludziach, którym tak wiele zawdzięczamy, zaś komunizm chciał ich z tej pamięci wymazać. Dbajmy o te symbole i przekazujmy ich wartości kolejnym pokoleniom – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski.

- Całe pokolenia nie miały żadnej wiedzy o bohaterstwie Żołnierzy Wyklętych. Dziś tę pamięć przywracamy. Jesteśmy im to winni. Ich oprawcy chcieli, by oni umarli na zawsze, chcieli wymazać ich znaczenie i istnienie. Historia przywraca należną im chwałę. Żyją wciąż w naszych sercach, choć reżim komunistyczny chciał, by było inaczej – dodaje przewodniczący Sejmiku województwa, Jak Kawulok.

Uroczystość odbywała się w miejscu, w którym staraniem IPN powstaje kwatera Żołnierzy Niezłomnych. W jej centrum znajduje się odsłonięty dziś pomnik „Gloria Victis” upamiętniający żołnierzy i członków powojennych organizacji niepodległościowych ofiar zbrodni sądowych reżimu komunistycznego. Po jego obu stronach będą powstawać groby, w których spoczną szczątki żołnierzy powojennego podziemia, odnalezione w ramach prowadzonych prac poszukiwawczo-archeologicznych.

- Pomnik „Gloria Victis” stanowi element kwatery Żołnierzy Niezłomnych. Już niebawem zostaną pochowani w tym miejscu żołnierze drugiej konspiracji, spoczywający do tej pory w bezimiennych grobach, a odnalezieni przez Pion Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej. Kwatera, o której mówimy jest niejako lustrzanym odbiciem kwatery żołnierzy Armii Krajowej. Nie ma w tym przypadku, bo przecież druga konspiracja często opierała się właśnie na nich – mówi dr Andrzej Sznajder, dyrektor katowickiego oddziału IPN.

Napis „Gloria Victis" nawiązuje do obiektu, który znajduje się na cmentarzu przy ul. Panewnickiej w Katowicach. Po jego lewej i prawej stronie spoczną Żołnierze Niezłomni a w następnym etapie budowane będą groby zgodnie z opracowanym projektem. W bieżącym roku w kwaterze planowany jest pochówek Józefa Wawrzyńczyka ps. „Pepik" oraz Franciszka Skrobola ps. „Palarz". Ostatecznie w kwaterze może spocząć od kilkunastu do kilkudziesięciu osób.